Tedaviler arasındaki “anlamlı farklılık” ne anlama gelir?

Aslında bu biraz şaşırtmacalı bir soru, çünkü “anlamlı farklılık” pek çok anlama gelebilir.

İlk olarak, hasta için önemli bir farklılık olduğu anlamına gelebilir. Ancak, araştırma yazarları “anlamlı farklılık” olduğunu raporladığında, genellikle “istatistik farklılığa” işaret etmektedir. Ayrıca, “istatistiksel olarak anlamlı farklılık” her zaman gerçek anlamda “anlamlı” demek değildir. Tedaviler arasındaki şansa bağlı olması muhtemel olmayan bir farklılık olan -“istatistiksel olarak anlamlı farklılık”- çok az önemli olabilir ya da pratik anlamda hiç önemli olmayabilir.

Örneğin, günde bir aspirin alan yüz binlerce sağlıklı erkek ile, hiç aspirin almayan yüz binlerce sağlıklı diğer erkeğin tecrübelerini karşılaştıran randomize çalışmaların sistematik bir değerlendirmesini ele alalım. Bu değerlendirmede, aspirin alanlar arasında daha düşük kalp krizi riski bulmuştur ve fark “istatistiksel olarak anlamlıdır”. Yani, bu fark şans faktörüyle açıklanamaz.

Ancak bu sonucun ille de pratik anlamda önemli olduğu anlamına gelmez. Eğer sağlıklı bir erkeğin kalp krizi riski  zaten düşükse, bunu daha da düşürmek için ilaç almak mantıksız olabilir. Çünkü aspirinin, kanama gibi bazı yan etkileri zaman zaman ölümcül olabilir. [1] Sistematik değerlendirmeden elde ettiğimiz bulguya dayanarak, on yıl boyunca 1.000 erkek günde bir aspirin alırsa, bunlardan beşi bu süre zarfında bir kalp krizini önleyebilir ancak üçü majör hemoraji olacaktır.

Print Friendly
  • Robert42

    The wording here is not inaccurate but it is unfortunate. Saying that a statistically significant result is unlikely to have occurred by chance implies causality of the treatment being tested. That isn’t true. A statistically significant difference is simply one where the measurement system (including sample size, measurement scale, etc.) was capable of detecting a difference (with a defined level of reliability). Just because a difference is detectable, doesn’t make it important, or unlikely.

    • Anonymous

      Hi Robert

      Thanks for your comment, and important clarification. I think here the authors made a trade-off between precision and getting the message across.

      There is a similar comment on the previous page (hit Previous above to see it), to which Paul Glasziou, one of the co-authors, gave a reply which is much better than any I could hope to muster.

      Please check it out and do let us know if you feel it merits further discussion.

      cheers

      Douglas