Tedavi karşılaştırmalarındaki herkesin izlenmesi
Benzerlerin benzerlerle karşılaştırılmasını garanti altına alacak karşılaştırma gruplarının bir araya getirme zahmetine girdikten sonra, bazı hastalardaki gelişim göz ardı edilirse ortaya çıkacak yanlılığın başlamasını engellemek önemlidir. Mümkün olduğunca karşılaştırma gruplarına alınmış tüm hastalar izlenmelidir ve gerçekte hangi tedavi aldıklarına bakılmaksızın (herhangi bir tedavi almışlarsa) içerisine alındıkları grubun sonuçlarının ana analizine dahiledilmelidirler. Buna ‘tedavi amaçlı analiz’ ( intention-to treat analizi) denilmektedir. Eğer bu yapılmazsa benzerler artık benzerlerle karşılaştırılmayacaktır.
İlk bakışta bazı hastaların yönlendirildikleri tedaviyi almadıkları grupları karşılaştırmak mantıksız gibi gözükebilir ama bu prensibi göz ardı etmek testleri taraflı ve sonuçları yanıltıcı yapabilir. Örneğin beyine kan götüren kan damarlarında kısmi tıkanması olan hastalar inme açısından ortalamanın üstünde riske sahiptirler. Araştırmacılar bu hastalarda kan damarlarını açmak için operasyon yapılmasının izleyen inmeleri azaltıp azaltmayacağını bulmak için bir test yürüttüler. Doğru olarak ameliyat grubuna alınmış tüm hastaları cerrahi işlemde hayatta kalmış olmalarına bakmaksızın ameliyat grubuna alınmamış hastalarla karşılaştırdılar. Eğer sadece operasyonun acil etkilerinden kurtulmuş hastalar arasındaki inme frekansını kaydetmiş olsalardı cerrahinin kendisinin inme ve ölüme neden olacağı ve diğer konular eşitken bu grupta hayatta kalan hastaların daha az inme geçireceği şeklindeki önemli gerçeği atlayacaklardı. Bu, risklerinin değerlendirme sırasında incelenmesi gereken operasyonun etkilerinin adil olmayan bir testi olacaktı.
Şekilde gösterilen cerrahi ve tıbbi tedavinin sonuçları aslında eşittir. Ancak cerrahiye yönlendirilmiş iki hasta operasyondan önce ölür ve sonra da değerlendirmeden çıkarılırsa grupların karşılaştırması yanlı olacaktır. Cerrahinin olmadığı halde daha iyi olduğu ileri sürülecektir.
Why all patients randomized should be included in the final outcome (‘intention to treat’) (click to enlarge).
