Nasıl daha iyi bir sağlık hizmeti verilebilir?
Anahtar Noktalar
- ‘En iyi tedavi’ sizin durumunuza ve gereksinimlerinize bağlıdır.
- Doktorunuz yalnızca sizin tanınızı değil bu gerçeği de anlamalıdır.
- Bazen en iyi tedavi ‘bekle ve gör’ yaklaşımı olabilir.
- Azıcık bir istatistik bilgisi yanlış ve aşırı tedaviye karşı iyi bir korunma yöntemidir.
Giriş:
Önceki bölümlerde tedavilerin, hastalar açısından önemli olan soruların ele alındığı araştırmaların sonuçlarına dayandırılabileceğini, hatta dayandırılması gerektiğini gösteren pek çok örnek sunduk. Hasta ya da sağlık çalışanı olmasak da, toplumun bir üyesi olarak tedaviler öyle veya böyle bizim de hayatlarımıza dokunacaktır. Adil çalışmalardan elde edilen sağlam kanıtlar bu nedenle gerçekten çok önemlidir.
Bu bölümde, bu kanıtlar sayesinde hastaların ve sağlık çalışanlarının uygulanacak tedaviye birlikte karar vererek sağlık bakımını nasıl şekillendirebileceklerine değineceğiz. İyi kararlar, iyi kanıtlara dayanmalıdır ve bu kanıtlar çeşitli tedavi seçeneklerinin sonuçları hakkında bizi bilgilendirmelidir.
Ancak bu sonuçlar farklı kişiler için farklı anlamlar taşıyabilir. Öyle ki aynı kanıtları kullanarak bir kişi diğerinden tamamen farklı bir karara varabilir. Örneğin bir parmağın fonksiyonunun tam olması bir müzisyen için çok önemliyken, koku duyusunun tam olması bir aşçı için önemlidir, keskin görüş ise bir fotoğrafçı için değerlidir. Bu fonksiyonların tam olması için daha çok gayret gösterecekler hatta belki de daha fazla risk alacaklardır.
Kanıt ile karar arasındaki ara yüz karmaşıktır. Bu bölümde bu konudaki bazı sorulara değinilecektir. Ancak öncelikle “paylaşılmış karar verme” konusuna daha yakından bakmak ve pratik hayatta nasıl uygulanabileceğini ele almak istiyoruz. Kararı paylaşmak, profesyonel pederane tavır ile hastaların karar vermek için tek başlarına bırakılması arasında bir ara yol bulur. Hastalar hala bilgi yetersizliğinden yakınmaktadırlar; doğal olarak da üstlenecekleri sorumlulukla ilgili farklı beklentileri vardır. [1, 2]
Bazı hastalar hastalıklarının ve tedavilerinin detayları hakkında fazla bilgilenmek istemezler ve her şeyi profesyonellerin önerilerine bırakmayı tercih ederler. Çoğunluk ise daha fazla bilgilenmek ister. Daha fazla bilgi edinmek isteyenler için kolayca ulaşabilecekleri iyi yazılmış belgeler ve bu belgelere nasıl, nereden ulaşabileceklerini uygun bir dille anlatan yetenekli sağlık çalışanlarına gereksinim vardır. “İdeal danışmanlığı”n ne anlama geldiği kişiden kişiye değişir. Bazı kişiler daha bağımlı bir rolü benimserken bazıları yönetmek ister. Doktorun da cesaretlendirmesiyle katılımcı bir yaklaşımla karar vermek, hasta da bu yöntemin nasıl yürüdüğünü anlamışsa en ödüllendirici ve en tercih edilen yoldur.
Aşağıda göstereceğimiz gibi hastadan gelen basit bir soru konuşmayı başlatabilir. Önemli olan katılımları ne oranda olursa olsun, kendilerine eşit bir ortak olarak davranıldığında, hastaların bakımlarında söz sahibi olduklarını hissetmelerini sağlamaktır.