Tedavilerin karşılaştırılmasında yansız (rasgele) dahil edilmenin kullanım yolları
Tedavi karşılaştırılmalarında rasgele dahil edilme (atama) çeşitli şekillerde kullanılabilir. Örneğin, aynı hastaya değişik zamanlarda rastgele sırada verilen değişik tedavileri karşılaştırmada kullanılabilir- sözde “randomize çapraz deney”. Böylece inhale edilen bir ilacın inatçı kuru öksürüğü olan bir hastada yardımcı olabileceğini değerlendirmek için birkaç ayda bitecek bir çalışma tasarlanabilir. Bazı haftalarda ilaç içeren inhaler kullanacaktır, başka bazı haftalarda aynı şekilde gözüken ilaç ihtiva etmeyen inhaler kullanacaktır. Bu yolla araştırmanın sonuçlarını bireysel olarak hastaya uyarlamak açıkça arzulanır. Fakat bu şekilde çapraz çalışmaların kesinlikle mümkün olmadığı bir çok durum vardır. Örneğin, cerrahi işlemler ve araba kazası sonrası ciddi kanama gibi bir kereye mahsus akut sağlık problemlerinin tedavisi bu şekilde karşılaştırılamaz.
Rasgele atama aynı hastanın farklı bölümlerine verilen tedavilerin karşılaştırılması için kullanılabilir. Böylece, egzama veya psöriazis gibi cilt bozukluklarında etkilenmiş deri yamalarının rasgele olarak hangileri ilaç kullanan merhemle hangileri aktive içeriği olmayan merhemle tedavi edileceğine karar verilir. Veya her iki gözdeki hastalığı tedavi ederken, bir göz rastgele olarak tedavi için seçilmeli ve karşılaştırma tedavi edilmeyen gözle yapılmalıdır.
Rasgele atamanın diğer bir kullanımı değişik popülasyon veya gruplara örneğin her bir dizi birinci basamak sağlık klinikleri veya hastanelere başvuran tüm kişiler- verilen değişik tedavileri karşılaştırmaktır. Bu karşılaştırmalar ‘küme veya grup randomize deneyler’ olarak bilinir. Örneğin Meksika’nın genel sağlık sigortası programının etkilerini değerlendirmek için araştırmacılar 74 çift sağlık hizmet alanını – yedi eyalette toplu olarak 118 000 haneyi temsil eden kümeler- eşleştirdiler. Her eşleşmiş çiftten biri rasgele olarak sigorta programına dahil edildi.
muhtemel farkli birimler (büyütmek için tıklayınız)
[6] Ancak şimdiye kadar randomize –rasgele- atamanın en yaygın kullanımı hangi hastaya hangi tedavinin uygulanılacağına karar vermedeki kullanımıdır.
